Η κατοικία ως κέντρο του αστικού βιώματος

 

Το επάγγελμα του μεσίτη έχει το προνόμιο να βρίσκεται στον πυρήνα της καθημερινότητας και των ποικίλων εκφάνσεων της πόλης και των ανθρώπων της. Μπορεί η εργασιακή καθημερινότητα ενός μεσίτη που διαμεσολαβεί για την πώληση σπιτιών να σχετίζεται εν πολλοίς με τη διαχείριση συναλλαγών, θεμέλιο όμως των περισσότερων εξ αυτών είναι οι φιλοδοξίες, η ζωή και η θέση των ανθρώπων στην πόλη. Αφενός, λοιπόν, η κατανόηση και η διαχείριση των ανθρωπίνων σχέσεων και αναγκών αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο της δουλειάς αυτής. Την ίδια στιγμή, όμως, είναι σημαντικό να κατανοούμε τους συσχετισμούς μιας πόλης που έχει πεπερασμένο μεν χώρο αλλά αυξανόμενο δε πληθυσμό που αναζητά να στεγάσει την ζωή του.

 

Θα ήθελα να σταθώ σε αυτήν την τελευταία διαπίστωση. Η ζωή των ανθρώπων στις πόλεις και η πολυστρωματική αλληλεπίδρασή τους με αυτές είναι ένα σύνθετο ζήτημα που φαίνεται πως ενδιαφέρει, απασχολεί και εμπνέει πολλούς και πολλές. Βρίσκεται, άλλωστε, και στη βάση του ενδιαφέροντος που τρέφω κι εγώ ο ίδιος για τη δικιά μου πόλη, την Αθήνα. Είναι γεγονός πως ιδιαίτερα για τους ανθρώπους που οι μνήμες μας δεν ανατρέχουν πολύ νωρίτερα από την αρχή του 21^ου αιώνα, η οργάνωση της ζωής στις πόλεις ως έχει φαντάζει ως κάτι δεδομένο. Η συγκέντρωση, όμως, των ανθρώπων στα μεγάλα αστικά κέντρα με τον τρόπο που τον γνωρίζουμε σήμερα φαίνεται να αρχίζει μόλις τον 19^ο αιώνα και στην Ελλάδα σίγουρα αργότερα. Το φαινόμενο της αστικοποίησης και η ανάδυση της αστικής ζωής φέρνει τους ανθρώπους αντιμέτωπους με ένα νέο, πολύ δυναμικό περιβάλλον γεμάτο προκλήσεις, εντός του οποίου οι άνθρωποι μάχονται να κερδίσουν ένα μερίδιο ζωής, να επιβιώσουν, να εξελιχθούν, να εκφραστούν και να ευημερήσουν. Ο προβληματισμός πάνω στην εμπειρία του να ζούμε σε πόλεις αποτελεί λίγο-πολύ έναν κοινό παρανομαστή – ας παραδεχτούμε, παραδείγματος χάριν, ότι όλοι σκεφτόμαστε για την ζωή μας στην πόλη μια μέρα με άθλια κίνηση ή κόσμο στοιβαγμένο στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Γι’ αυτό και η μελέτη αυτού που θα ονομάζαμε αστικό βίωμα αποτελεί μια κοινή αναφορά.

Οι παράγοντες που διαμορφώνουν την ζωή και την καθημερινότητα των ανθρώπων στις πόλεις είναι πολυσύνθετοι και σίγουρα δεν μπορεί ούτε προτίθεται να τους καλύψει ένα κείμενο όπως αυτό. Θα ήθελα όμως να τοποθετήσω την κατοικία, το σπίτι, στο κέντρο του αστικού βιώματος. Η κατοικία είναι ο χώρος αυτός που οι άνθρωποι κατασκευάζουν το ιδιωτικό τους σύμπαν, δομούν και ονειρεύονται την ζωή τους, αφήνουν το δικό τους αποτύπωμα. Σκέφτομαι κάθε σπίτι ως μια μοναδική εστία που εκπέμπει τη δική του ιδιοσυχνότητα μέσα στο πολύβουο ηχοτοπίο της πόλης. Και, είναι γεγονός πως μελετώντας προσεκτικά κανείς ένα σπίτι μπορεί να ανιχνεύσει και να επεξεργαστεί τις διάφορες στρώσεις του: την αρχιτεκτονική του, τις ιστορίες και τη ματιά των ανθρώπων που το έχουν κατοικήσει, τους πολεοδομικούς και ιστορικούς λόγους που διαμόρφωσαν την εξέλιξη της γειτονιάς του σπιτιού. Ουκ ολίγες φορές είναι τέτοια η ηλικία και η ιστορία ενός σπιτιού που οι ποικίλες στρώσεις του συνθέτουν ένα αινιγματικό παλίμψηστο. Κι αν μη τι άλλο, η ανάγκη των ανθρώπων για κατοικία διαμορφώνει σε διάφορες περιπτώσεις ριζικά το αστικό τοπίο. Χαρακτηριστικό και πολύ ενδιαφέρον παράδειγμα αποτελούν οι μεγάλες οικιστικές ανάγκες που δημιουργήθηκαν από τις προσφυγικές ροές του 1922 στην Ελλάδα και οι οποίες οδήγησαν τόσο στην ανοικοδόμηση πληθώρας προσφυγικών κατοικιών στην Αθήνα όσο και, σταδιακά, στο νόμο Βενιζέλου του 1929 περί οριζόντιας ιδιοκτησίας και την επικράτηση της πολυκατοικίας. Μπορούν στ’ αλήθεια πολλοί εξ ημών να φανταστούν τη διαμόρφωσή τους χωρίς τον θεσμό της πολυκατοικίας;

 

Δεν θα ήθελα σε καμία περίπτωση να ισχυριστώ αφελώς ότι οι αγοραπωλησίες ακινήτων είναι ρομαντικές και έμφορτες σύνθετων νοημάτων. Η αγοραπωλησία ενός ακινήτου έγκειται κατά βάση στην σωστή τοποθέτησή του στην αγορά και, στην συνέχεια, στη διαχείριση μιας συναλλαγής με ασφάλεια, επαγγελματισμό και διαφάνεια. Αυτό όμως δεν αναιρεί τις πολλές σημασίες που φέρει το σπίτι και η κατανόηση αυτών αισθάνομαι ότι μπορεί να σε καταστήσει πιο συνειδητοποιημένο και ευτυχή επαγγελματία. 

Γράφει ο Παναγιώτης Ταγκαλάκης

Msc in Real Estate Investment and Finance, Heriot-Watt University (ongoing)

BA in History and Philosophy of Science, National and Kapodistrian University of Athens

BA in Accounting and Finance, Athens University of Economics and Business

Σύμβουλος Ακινήτων - RICS APC Candidate

SPEAK REAL ESTATE

www.speakgroup.life